راهنمای نگارش پایان نامه

1- باید تمامی مشخصات مربوط به متن پایان‌نامة تایپ‌شده، اعم از مشخصات دانشجو، اساتید راهنما و مشاور، عنوان پایان‌نامه و ... دقیقاً مطابق با پروپوزال تصویب‌شدة دانشجو باشد. براساس آیین‌نامه، برای انجام هرگونه تغییر در مشخصات فوق، باید قبلاً فرم مخصوص درخواست از ادارة آموزش دریافت شده و پس از تکمیل توسط دانشجو و تأیید توسط استاد راهنما، در شورای آموزشی پژوهشی دانشکدة پزشکی مورد تصویب قرار گیرد.
2- حروفچینی و صفحه‌آرایی باید در برنامة میکروسافت-وُرد (نسخه‌های 2000، XP، 2003 یا جدیدتر) انجام گیرد. تایپ در برنامه‌هایی از قبیل زرنگار قابل قبول نیست. هنگام تسویه حساب، باید آخرین نسخة کامپیوتریِ مربوط به پایان‌نامة اصلاح‌شده به‌صورت یک فایل واحد (مشتمل بر خلاصة فارسی و انگلیسی، صفحة عنوان، فهرست، تمامی فصل‌ها، جداول، نمودارها، منابع و مآخذ و ...) به‌انضمام دو فایل دیگر، یکی محتوی خلاصة فارسی و دیگری محتوی خلاصة انگلیسی بر روی فلاپی یا CD تحویل واحد پژوهش و پایان‌نامه‌ها گردد.
3- قلم[1] متن پایان‌نامه باید لوتوس یا کُمپ‌سِت معمولی و اندازة آن 13 باشد. همچنین، فاصلة خطوط از هم[2] یک‌ونیم برابر است. فاصلة متن از کنارة صفحات عبارتند از 4 سانتی‌متر ازپایین، 4 سانتی‌متر از راست، 4 سانتی‌متر از بالا و 2 سانتی‌متر از چپ. نحوة قرارگیری صفحة خلاصة انگلیسی و صفحة عنوان انگلیسی در انتهای پایان‌نامه همانند کتاب‌های انگلیسی است یعنی اگر پایان‌نامه از آخر ورق زده شود، روی آنها به‌طرف بالا قرار می‌گیرد. بنابراین، در این صفحات باید فاصلة متن از طرف چپ 4 سانتی‌متر و از طرف راست 2 سانتی‌متر باشد.
تذکر: کلیة مطالب این راهنما با رعایت اصول ذکر شده چاپ شده است.
4- کلیة بخش‌های پایان‌نامه کاملاً ساده و بدون کادر[3] بوده و سرصفحه[4] و پانویس[5] ندارند. قبل از شروع هر فصل و همچنین قبل از شروع بخش مراجع، یک صفحة سفید بدون کادر که شماره و نام فصل یا عنوان "مراجع" با اندازة درشت و خوانا در آن درج شده قرار می‌گیرد. شمارة صفحات در پایین و وسط اوراق درج می‌شوند. شروع شمارة صفحه از ابتدای فصل اول و پایان آن، انتهای بخش مراجع می‌باشد. صفحات سفید عناوین فصول که قبل از هر فصل قرار می‌گیرند، نباید شمارة صفحه داشته باشند.
5- تمامی بخش‌های پایان‌نامه (ازجمله جداول، نمودارها، شکل‌ها، اعداد، شمارة صفحات و ...)، باید کاملاً فارسی بوده و تاحد امکان از لغات فارسی استفاده شود مگر در مواردی که معادل فارسی واضح و مصطلح برای آنها یافت نشود و یا استفاده از کلمة فارسی به مفهوم اصلی صدمه بزند
تذکر: درمورد شکل‌ها و نمودارهایی که مربوط به تحقیق دانشجو نیستند و معمولاً در فصل مقدمه مورد استفاده قرار می‌گیرند، ترجمة فارسی آنها الزامی نیست.
واژة انگلیسی معادل اصطلاح علمی به‌کار برده شده را باید در اولین محلی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌صورت زیرنویس[6] درج نمود. به‌عنوان مثال: "این تحقیق، یک کارآزمایی بالینی کور دو سویه[7] به‌شمار می‌رود." در مورد استفاده از کلمات اختصاری نیز باید در اولین محل مورد استفاده، عنوان کامل اصطلاح نوشته شده و در جلوی آن، در داخل پرانتز کلمة اختصاری درج شود. در این مورد نیز واژة کامل انگلیسی را باید به‌صورت زیرنویس در پایین صفحه نوشت. مثلاً: "از آزمون ازدیاد حساسیت تأخیری (آزمون DTH)[8] برای ارزیابی عملکرد ایمنی سلولی استفاده می‌شود." بدیهی است که در محل‌های بعدی فقط کلمة اختصاری انگلیسی نوشته می‌شود.
در متن، باید نام اشخاص به فارسی نوشته شود و تلفظ انگلیسی آن به‌صورت زیرنویس (با ذکر شماره در متن و آوردن نام در پایین صفحه) نگاشته می‌شود. مثلاً: "در تحقیقات دکتر روزنبرگ[9] مشخص شد که فاکتور اکتیوین مترشحه از غدد جنسی سبب پسروی این ناحیه می‌شود [20]." البته لازم به‌ذکر است که معمولاً ذکر نام محققین هیچ ضرورتی ندارد زیرا می‌توان با توجه به شمارة منبع که در آخر جمله می‌آید و مراجعه به قسمت منابع، به مشخصات کامل محقق دست یافت مثلاً می‌توان مثال ذکر شده را به‌صورت زیر نوشت: "تحقیقات نشان داده‌اند که فاکتور اکتیوین مترشحه از غدد جنسی سبب پسروی این ناحیه می‌شود [20]."
6- باید صفحات بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، صفحة عنوان، تقدیر و تشکر و چکیدة فارسی، چکیدة انگلیسی و صفحة عنوان انگلیسی بدون شماره‌صفحه باشند. در مورد فهرست، بهتر است از شماره‌گذاری براساس حروف ابجد (الف، ب، ج، د، ه، ...) استفاده شود. شماره‌گذاری اصلی از ابتدای فصل اول (مقدمه) شروع می‌شود.
7- کلیة جداول، نمودارها و شکل‌ها به‌طور جداگانه (جداول جدا، شکل‌ها جدا و نمودارها جداگانه) و به‌ترتیب شماره‌گذاری می‌شوند. شماره‌گذاری به‌این طریق است که ابتدا شمارة فصل و بعد شمارة ترتیب قرارگیری ذکر می‌شود. مثلاً پنجمین شکل مورد استفاده در فصل دوم به‌صورت "شکل 2-5: ..." شماره‌گذاری می‌گردد. بعد از شمارة شکل، توضیح مختصری از محتویات شکل، نمودار یا جدول ارائه می‌شود. عناوین توضیح جداول در بالای جدول نوشته می‌شوند و عناوین توضیح نمودارها و شکل‌ها در زیر نمودار یا شکل درج می‌شوند.
8- ضمائم پایان‌نامه با حروف ابجد شماره‌گذاری می‌شوند. شکل‌ها و جداول موجود در هر ضمیمه نیز با توجه به شمارة ضمیمه، شماره‌گذاری خواهند شد. مثلاً سومین جدول موجود در ضمیمة ج به‌صورت "جدول ج-3: ..." شماره‌گذاری می‌گردد.
9- روابط ریاضی و فرمول‌ها نیز با توجه به فصل مربوطه و ترتیب قرارگیری، شماره‌گذاری می‌شوند. به‌عنوان مثال: "(رابطة 3-7)" نشان دهندة هفتمین فرمول در فصل سوم است.
10- تعداد صفحات در مورد دکتری عمومی بدون احتساب فهرست، چکیده‌ها و منابع حداقل 40 صفحة استاندارد و در مورد دکتری تخصصی حداقل 50 صفحة استاندارد می‌باشد.
11- تعداد خطوط در هر صفحه بین 16 تا 22 خط است.
بخش‌های مختلف پایان‌نامه
پایان‌نامه از بخش‌های زیر تشکیل شده است که به‌ترتیب ذکرشده پشت سر هم قرار می‌گیرند:
1- صفحة بسم الله الرحمن الرحیم
2- صفحة عنوان به فارسی (باید دقیقاً همانند صفحة اول این راهنما چاپ شود. از ذکر القابی مثل استاد گرانقدر، به‌راهنمایی استاد ارجمند، جناب آقای، سرکار خانم و ... اجتناب شود.)
3- کپی برگة نمرة جلسة دفاع از پایان‌نامه تکمیل‌شده توسط اساتید راهنما و مشاور، مدیر گروه یا نمایندة ایشان، معاون آموزشی و پژوهشی مربوطه یا نمایندة ایشان .
4- تقدیر و تشکر (حداکثر 3 صفحه باشد)
5- چکیدة فارسی (چکیدة فارسی باید دارای چهار بخش باشد که این بخش‌ها با عناوین زیر از یکدیگر جدا شده‌اند: مقدمه، روش کار، نتایج و نتیجه‌گیری، کلمات کلیدی. تعداد کل کلمات با احتساب کلماتی مثل "در، به، از، و، یا" باید بین 200 تا 300 کلمه بوده و ترجیحاً در یک صفحه چاپ شوند.)
6- فهرست
7- فصل اول: مقدمه (در ابتدای این فصل، قسمتی به‌نام پیشگفتار وجود دارد که در آن موضوع پایان‌نامه مختصراً بحث شده و اهمیت موضوع پژوهش، فرضیات و اهداف مورد مطالعه و شرح مختصری از پیشینه و مطالعات انجام‌شده در آن ذکر می‌شود. در قسمت دوم این فصل که کلیات نام دارد، مطالب علمی مرتبط با موضوع که قبل از ورود به بحث لازمند، ذکر می‌شود. مثلاً اطلاعات آناتومی و فیزیولوژی در این قسمت نوشته می‌شوند)
8- فصل دوم: بررسی متون (که در حقیقت، مروری بر مطالعات انجام شده است و فقط مقالات، پایان‌نامه‌ها و متونی در آن ذکر می‌شوند که مستقیماً با موضوع پایان‌نامه ارتباط پیدا می‌کنند.)
9- فصل سوم: روش کار (مواردی که در این فصل مطرح می‌شوند عبارتند از: نوع پژوهش، محیط و مواد پژوهش، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری، روش جمع‌آوری اطلاعات، روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و انواع آزمون‌های آماری و مراحل انجام کار.)
10- فصل چهارم: نتایج (در این قسمت، نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق بیان شده و جداول، نمودارها و نتایج آزمون‌های آماری نوشته می‌شوند.)
11- فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری (در این فصل، نتایج حاصله مورد بحث و بررسی قرار گرفته و این نتایج با نتایج حاصل از سایر مطالعات مقایسه می‌شوند. محدودیت‌های پژوهش، نتیجه‌گیری نهایی و ارائة پیشنهادات نیز در این فصل گنجانده می‌شوند.)
12- ضمائم (در صورت نیاز)
13- مراجع (راهنمای کامل نحوة نگارش منابع موجود است و دانشجویان می‌توانند آنرا تهیه و مطالعه نمایند. لازم به ذکر است که در شماره‌گذاری منابع باید از سبک ونکوور استفاده شود و شمارة منابع در داخل علامت کروشه قرار گیرد. مثلاً: "در جوامع پیشرفته، سرطان دومین عامل مرگ‌ومیر به‌شمار می‌رود [12]. ...")
14- خلاصة انگلیسی (این خلاصه باید دقیقاً ترجمة همان خلاصة فارسی باشد و دارای چهار بخش Introduction، Method، ‍Results and Conclusion و Keywords است)
15- صفحة عنوان به انگلیسی.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] font
[2] line-spacing
[3] border
[4] header
[5] footer
[6] footnote
[7] double-blinded clinical trial
[8] Delayed Type Hypersensitivity test (DTH test)
[9] Dr. Rosenberg AJ.